BAWIPA AA LAWMH AHCUN

BAWIPA AA LAWMH AHCUN

I siangpahrang 3: 5

Thinhannak ngeih lio canah kan fa le cu "ka fa zei dah na duh, zei dah kan cawkpiak lai'  kan ti bal hna lo. Kan fale nih teinak pakhat khat an hmuh can le Nu le Pa lungtong in zei maw thil an tuah can ah Nu le Pa nih fale cu, ' ka fa zei dah na duh, zei dah kan tuah/cawk piak lai" kan ti tawn hna. 

Solomon cungah Pathian cu a lawmh caah "Solomon, zei dah kan pek lai, ka hal tuah" tiah a tinak asi. Solomon cungah Bawipa a lawmh caah thluachuahnak tampi a pek i siangpahrang nganbik le fimbik ah Bawipa nih a ser. Bawipa kan cung a lawmh ahcun kan hal mi paoh pek kan si ve lai.
Zei ruang ahdah Solomon cungah Bawipa a lawmh? Bawipa kan cung a lawmh khawh ve nak lai zei dah kan tuah ve a herh? Zei bantuk nun zia le sinak hna dah kan ngeih ve awk asi? A tanglei thil phun 4 te hi Solomon nun hmangin tawi fiang tein zoh khawh kan izuam hna lai.

1.  Sining Hngalhnak Nun

Fapa hrut nihcun Siangpahrang tthutnak co kha hramhram in an izuam. Sinain, fapa fim nihcun an ttih - a ruang cu thil fawi asi lo, Pathian hmai le mipi hmai ah fimnak, thiamnak le hngalhnak phunphun he rianttuan asi kha an hngalh caah ttihnak in an khat.
Solomon cu a pa David nih Pathian sin chiatserh biakamnak he a rian chawngtu dingah nawl a pek. Cutikah Solomon zan mang ah Pathian cu a langh i "zei dah kan pek lai, ka hal" tiah ati. Cun, Solomon nih Bawipa cu hitihin a chimh: "Cun atu cu, maw Bawipa ka Pathian, nangmah nih na salpa hi ngakchiate ka si ko nain, ka pa David hum ah siangpahrang ah na ka ser cang; keimah cu zeitindah ka chuah lai I zeitindah ka luh lai, ti a hngal lomi ka si. Cun na salpa hi, nangmah nih na thimmi miphun ngan, an tam lei I rel cawk lo le zeizat an si hngalh cawk lomi hna lakah hin ka um" tiah Pathian cu a chimh (vs. 7 8).

Solomon nih Pathian cu "na salpa hi " ati. Sal sinak nun a ngei - Sal nihcun zei hmanh tuahnak nawl a ngei lomi ka si ti a langhter. Sal nih a bawipa chimhmi lengin zei hmanh tuah khawhmi a ngeih lo bantuk in Solomon nih kei cu "hngakchiate" ka si ati - kei mah tein zei hmanh a tuah khomi ka si lo tinak khi asi. "Kei mah David siangpahrang fapa" timi lungthin a ngei lo. Ka theih ve, ka tuah khawh ve, ka thiam ve "keimah" etc. timi ruahnak a ngei lo. A sining a hngalhnak nun he Bawipa cu bawmh a hal. 

Solomon nih a sinak a ngalhnak nun he Bawipa a hal mi cungah Bawipa cu a lawm i thluahcuahnak tampi a pek. Kan cungah Bawipa a lawmh ahcun kan halmi vialte pek kan si ve lai. Mi zei dah kan si? Pathian hmai ah a ho dah kan si?" tihi kan I hngalh ve a hau. Kan sining hngal bu tein kan duhherh kan hal ve tikah Pathian nih kan pek ve lai. Amen! 

Micaw Bartimu (Mark 10: 46 - 52),Thinghmui 10 (Luke 17: 11 ff) le mizaw tampi nih an zawtnak cio le dam an herhnak an sinak cio hngal bu tein Jesuh cu an nawl tikah damnak an hmu. Kan sinak le kan zawtnak kan i hngalh i Bawipa kha kan damnak kan hal ve ahcun taklawngin kan kir lai lo. Damnak he asi lai. Amen!!!

2. Midang zawnruahnak Nun

Solomon nih Pathian a hal mi thil zoh tikah a mah pumpak le chungkhar, cingla - rualchan caah pakhat taktak hmanh a hal lo. Israel mipi vialte caah thluachuahnak a um khawhnak hnga "hngalhkhawhnak lungthin " ka pe tiah Pathian cu a hal. Cucaah, Pathian nih ati mi cu:
"…mah hihi na ka hal i nangmah caah nun saunak siseh, rumnak seish, na ral hna thihnak siseh,  hal loin nangmah caah a dingmi thil kha hngalh khawhnak na ka hal caah, zoh hmanh na bia  bangin ka tuah lai. … a fim le thil a thleidang khomi lungthin kan pek…." ( v. 11, 12)

Bawipa a lawmhnak cu Solomon nih midang zawnruahnak nun a ngeih caah asi. Bawipa a lawmh caah Solomon cu a hal bantuk tein thluachuahnak a pek. Mah zawnlawng ruat lo le mah chungkhar ca lawngah rianttuantu siloin midang vialte caah hruaitu ttha le riantuantu ttha kan si hi Bawipa nih a duhmi asi. Cubantuk nun ahcun Bawipa nih lawmhnak a hmuh i thluachuahnak zong a pek tawn.

Jesuh nih a timi cu, "Midang cungah zaangfaknak a ngeimi cu lunglawmmi nan va si dah! Pathian nih an zaangfah hna lai (Mathai 5: 7). Bawipa a lawmhnak cu midang zawnruahnak nun le lungthin kan ngeihnak ah asi. Bawipa kan cung a lawmh ahcun thluachuahnak pek kan si ve. Amen. Halleluiah!!!

3. Toidornak Nun

Solomon cungah Bawipa a lawmhnak cu toidornak nun a ngeih caah asi. Adonijah nih a pa David siangpahrang sinak vialte cu hramhram in ka ta asi"tiah a mah le mah cu bawi ah a ser hnik lio can zongah Solomon cu dai tein a um. Cun, Bawipa hmai i bia a chimtik le Bawipa sin ah halnak a tuahmi vialte zoh tikah toidornak nun a ngeituk mi pa asi. Cucaah, Pathian nih a hal mi thluachuah a pek lengah a hal lo thluachuah vialte zong a pek chih rih(Vs. 13, 14). Mah zaan  ah Solomon cu a lawmtuk i hla asa (Sam 72: 1-4). 
Jesuh nih a chimmi cu, "Nun a nemmi cu lunglawmmi nan va si dah! Pathian nih an kamhmi hna khan nan co lai ( Mathai 5:5). Peter nih zumtu hna a cawnpiaknak ah a chimh mi hna cu, " ….mi lungpuam cu a doh hna i mi toidor cu a vel kha a pek hna (I Peter 5: 5). Toidornak nun cu Pathian fapa Jesuh zumh hi asi. Cunihcun Pathian kamhmi zungzal nunnak ram cu a kan phanh ter lai. Cun, Pathian nih mi toidor cu a vel kha a pek hna" tii cu, Pathian vel cu zungzal khamhnak roco asi. Pathian a hngal lomi nih toidor nun ngeih khawh asi lo. Pathian fapa Jesuh a zumtu lawng nih kan ngeih khawhmi nunnak asi. Amen!!!

4. Biatak nun

Biatak cu zeidah asi? Biatak cu a ho dah asi? Vawlei cungah biahman cu tampi a um nain biatak cu pakhat lawng a um cucu Jesuh khrih asi (John 8: 32). Solomon nih Pathian cu "a chia le a ttha thlendan khawhnak hngalhnak lungthin" a hal. Israel mipi cu biatak chungah ah an bia ceihpiak le biatak he an nun lam hruai a duh hna. Biatak nun kha fak piin nunpi a zuam zungzal mipa asi. Biatak nun ngeih cu Bawipa lawmhnak asi i thluachuah kan hmuhnak lam zong asi.

Solomon nun nih a kan cawnpiak mi 1) sining hngalhnak, 2) midang zawnruahnak, 3) toidornak le 4) biatak nunnak hna cu Bawipa lawmhter tu an si i Bawipa a lawmh ahcun a fadawt le nih thluachuahnak tampi zong kan hmuh venak asi. Bawipa nih sunparnak co chin ko seh. Amen Amen Amen!!!

Nuva hna thihnak cung i Pathian rianttuannak

Duh thim khawh si seh law an mah bantuk si hi ka thim ve ko hnga. Pu Henry le Pi Jeanette De lang cu suimilam caan khat chungah vawlei nunnak kal takin Pathian sin zungzal dinhhmunah an kal tti cang. Pu Henry cu 86 asi i a nupi Pi Jeanette cu 87 asi. Kum 63 chung vawlei ah nuam tein a dawhmi Khrifa cungkhar an ser i dawtnak he caan an hmang tti. Pathian sin an tuahmi biakamnak cu thih tiang taktak in an zulh i an nunpi. Pathian duhnak le sunparnak he vawlei an nunnak caan ttha hna cu sunglawi tein an hman i chir awk le siaherh awk um loin an tum ramnuam panh in caan khat, nikhat, thlakhat, kumkhat chung te ah Pathian sin ah an kal tti. Pathian hmai le mipi hmai ah biakamnak an tuahmi vialte cu tling tein an zulh i lawm tein vawlei an nun chung caan ttha an hmang tti. Zohchun tlak khrifa chungkhar le nuva ttha an si.

Phungthlukbia 19: 14 "Inn le chawva cu pale sinin hmuhmi ro an si, sihmanhsehlaw nupi fim cu Bawipa sinin hmuhmi laksawng a si. Bible nih 'fim" ati mi cu Pathian a dawmi le Pathian duhnak a zulmi an si.

Pu Henry cu Thlang le Chak (South le North Korea - 1950 - 1953) ral a tu mi asi. Raltuk a dih hnu 1953 kum ah vawlei cung a dawtbik mi Jeanette De lang he Pathian hmai le mipi hmai ah biakamnak tuah in a thiangmi thitumnak an tuah. Pi Jeanette cu riang awn tum thiam (musician) asi. Pu Henry cu hmanthlak thiam (photographers) asi.
Phungthlukbia 18: 22 "Nupi aa hmuhmi cu thil ttha aa hmuhmi a si, Bawipa cu na cungah a ttha ti kha a langhter.

Pi Jeaette cu kum 87 asi bantuk in Alzheimer's ti mi "thari - thazang derthawmnak" zawtnak he a kuah mi asi caah South Dakota nursing home ah an chiah. A vapa Pu Henry cu kum 86 asi ve cang nain a dawtmi thaisung nu zohah nikhat 2/3 peng Nursing Home ahcun a kal. A DL kut tlaih pah le muai pahin bia zaza dongcet loin a ruah i a can ahcun a DL ke lei ah zau pah in tthanghkhat/ tthanghhnih cu nifatin a hngilh tawn ti asi. Nikhat cu doctor te nih Jeanette sining an zoh tikah sau a nung ti lai lo an ti caah an fale Lee le Keith cu phone an chawnh hna. Cucaah, Pi Jeanette le Pu Henry cu an nupa tein Nursing home ahcun an chiah hna. Pi Jeanette cu a zul chin in a um caah an fale nih Nursing Home ahcun an umpi hna i kan nu le kan pa sining a ttha ti lo, an donghnak cu a tu hi si ko cang lai an ti caah Bible an i lak i Sam 103 kha nu le pa theih dingin an rel piak hna. An rel lio canceu an phanh ah dawtu an Nu Pi Jeanette De lang cu a fapa kut nem cungah a nunnak adih riangmang ko. Vanpang a tlaimi nazi an zoh i July 31, 2016 zanlei nazi 5:10PM bak asi.

Jesuh nihcun, " A hramthawk in Pathian nih nu le pa in a ser hna, cucaah pa nih a nu le pa kha a kaltak hna lai i a nupi he an i fonh lai i cu hna pahnih cu pumkhat an si lai, tiah sertu nih a ti, ' timi cathiang chung ttialmi kha nan rel bal lo maw? Cucaah pahnih an si ti lo i pakhat an si cang. Pathian nih a fonhmi hna cu a hohmanh nih tthen hna hlah seh," tiah ati. Matthai 19: 4-6

"A tu cu cakuat in nan ka halmi kong kha kan chimh hna lai. Pa hi nupi loin a um ahcun a ttha ko. Sihmanhsehlaw sualpalhnak a tamtuk hringhran caah hin, pa nih mah nupi te i ngeih sehlaw nu nih mah vate i ngeih seh. Pa nih a nupi cungah a tuah riankha tling tein tuah sehlaw nu zong nih a va cungah a tuah ve seh; an herhnak ah khan an lung i riamhter ciocio hna seh."

"Nu hi amah pum bawi asi lo, a pum bawi cu a va kha asi; cu bantuk thiamthiam in pa zong cu a mah pum bawi a si ve lo, a pm bawi cu a nupi kha asi. Kan caan cu thlacamnak ah hman kan duh tiin pakhat le pakhat kha I reem hlah u; nan pahnih in can khatkhat chung kha cuticun kan um lai tiah hnathlaknak nan ngeih hmasa ttung lo ahcun; cu hmanh ah nan I sum khawh lo sual i Satan tukforhnak chungah nan tlak nakhnga lo, nu le va sinak kha thawk tthan ko u." I Korintian 7: 1 - 5

Kan nu nunnak cu Pathian kut a phan cang ti kha Keith nih hringtu a pa Pu Henry cu nem te le thlum tein a hna ka ah a van chimh tikah launak mit hmai he hringtu an pa Pu Henry nih, " Ka dawt, Jeanette cu khua zei ah dah a um, Na Nu van chawnh ta ka duh ee" tiah a fapa Keith cu a chimh. Keih nihcun, " Ka Pa, na dawttukmi Pi Jeanette, ka Nu cu, a sertu le a dawtu, Pa Pathian sin ah pei a kal cang cu" tiah a pa kut tlaih pah in a van chimh tthan. Cun, a pa Pu Henry cu dai tein a lu chantlinh ah chia tthan in ihnak ahcun rem deuh in a zau hnu ah a mit a chin i a dawtu Pa Pathian sin le a dawtmi a nupi Pi Jeanette sin panh in a nunnak cu a dih colh ve. Cucaan cu Keih nih Lee kha, "vanpang an tlaimi nazi van zoh a ti i zanlei 5:30 PM asi," nain Lee nih a khihmi nazi ahcun zanlei nazi 5: 55 PM asi. Pathian nih khuaruah har thil tuah in vanpang thlaimi nazi kha a tlaih i dai tein 5:30 PM ah chikkhat a din mi asi. Cucaah, ka Nu cu zanlei 5:10pm ah a nunnak a dih i ka Pa cu zanlei 5:30PM ah a nunnak a dih ve." Parthian nih a dawhtukmi thil khuaruahhar kan nu le kan pa cungah a tuahmi hi kan chungkhar in kan i lawmhbik mi thil asi" tiah Lee le Keith nih CNN sin ah an chim.

Pathian nih Pu Henry le Pi Jeanette cu fapa Lee le Keith a pek hna. An fale zong Pathian a daw taktak mi an si. Nupi an ngei i tefa tampi he khrifa chungkhar ttha an ser ve. Pu Henry le Pi Jeanette nih an tuhmi Pathian thlaici biatak cu an fale chungkhar, techin le tuchin chungkhar cungah an par i theitlai ttha an tlai. Pathian ttihnak le bochannak he sermi chungkhar caah cun vawlei hi vanram a si ko. Pathian biatak a duh i a nun pitu chungkhar nun ahcun dawtnak le lawmhnak he Pathian nih lam a hruai zungzal ko hna. An tonmi thil kip cungah Amen an ti i Bawipa kha an thangtthat zungzal. Phungthluk 20: 7 " Mipa cu a nunning kha a din i a tthat ahcun, a hnu i a tefa hna cu thluachuakmi an si." Pu Henry le Pi Jeanette cu an nun ziaza a dawh i Pathian a bochan tukmi nuva an si. Thih tiang taktak in hawikom ttha, nuva ttha, chungkhar ttha le zumtu ttha an si.

TEITU

                         Cun tei tu ka chuak sual laii lo ti kha rak phang hlah uh khrih nai ruah chan poh ah cun cu ruah chan nak nih an khamh hrint hna lai. Van le VAwilei rawk hmanh seh law ka bia cu a rawk lai loh ati tu bia kan zumh lawng ah tei tu chuah lonak ding in a kan khamh lai. Cu cu zumh le ruah chan a kan fial. Cun Bawipa rat than nak a hngak mi kan si caah Bawipa rat nak cu a nai cang ko nati ah cung cu cu lith a si a ti.
                        Bible cang thim mi Matt 24:34,44 Theselo 5:1,7 Cun Matt 24 hi chung ah hin  theselon khua ccu Khrih rat nak an hngah nak ah sia sal tiang in an hlawt ati mi na hmuh lai an i ral riang peng ti a langh ter. Bawipa cu a tu bak zong ah a ra ko la ati. Cun a tu ati mi hi zei kan tuah lio kan tuan lio cuahmah kan i hngilh kar zong ah si seh a ra kho ko ti lung put zumh nak kha a kan fial. Cun chang cheu pumh ah hin Bawipasa an van cheu i kaniput cio lio ah hin ramdang um mi mi phundang an si zong ah unau Khrihfabu a tak pum asi mi poh cu chang kan i put ah hin kan i tong dih ati cu cu rak ruat peng ve uh..Pual nih ka pum cu adang ah ka um ko nain ka thlarau cu nan sin ah aum a ti, ai thei bal lo mi ai hmu bal lo mi i ton khawh nak cu Bawipa cabuai ah asi ti hi rak philh hlah uh. Cun BAwi pa cu mi fir ban tuk in zaan ah ka ra lai ati mi hi philh hlah uh.
                          A caan a chim lo mi hi PT vel asi. A caan kan chim seh law Bawipa rat nak hi ho hmanh nih kan i ralrin a hau hnga lo.Cun fapa tlau pa kong ah upaUk nih tette a khan mi cu fapa tlau pa hi a pa nih a tlau ah a tha a ti i tlau kha a senh caah a upa deuh pa he ro kha zat ceu te in a cheuh hna. Cun fapa tlau pa cu a ro chaw va he cun nuam em em in kua a va sa i a va tlong a chawva a dih hnu ah cun umnak zong ngei o eiawk zong ngei lo ral tam ti hal in a vai cang adonghnak ah cun a niam bik mi dir hmun vok rol kuang pawng aphan. Cucu amah caah har nak ton aherh le apa nih thlauh bak lo in a kal ter mi cu asi. Tlai hi amah caah a rat that zia hi apa nih a hmuh. Cu lio ah a lung a fim i ka pa inn ah cun sal hmanh nih ei cawk lo rawl an ei kei vial hi ka ah rawl tam le ti hal le ngeih chia in ka um ka tho lao o la pa sin ah ka kal lao a ti i ai thawh. Apa nih cun a rak don i puan tha bik , cun kut dong hrolh, Cun caw thau a thah, cun keden a denh le lung lawmh nak puai an tuah. Fapa tlaupa hi sal dir hmun in a rak kur hmuah cun a zei zong te ai dang. Sual tluk hi Boipa nih a kan senh, harnak ton zong ngeih chiat zong a kan senh dih ti hmuh thiam ding, Cun a upa tu cu a pa inn khua sa a si ko nain a pa nawl ngeih nakk zong a hliah loh.
                         Cun a nau pa a rak kir zong ah a lawm loh. Puai chung luh zong a duh loh. Cu nih a sawh mi cu khrfabu pa Inn chung khar kan si ko zong ah tei tu chuak lo in mifir fir mi ah ai thel kho lo mi zong um khawh a si kha a langh ter cu vawlei chawva ah a buao (lo) ati poh ah cun hi vawlei hi a sawh duh mi asi ti kha a langh ter. A u pa hi lo in Inn ah a hong tlung a ti khah. Cun khrfabu cu practical a si cang hram hram in hnuh dawh as i ti lo. Kan duh thim nak hi P T nih a zah bak tmi asi kan duh thim nak hi a zoh bak ko. Vai lam tah put lo cun tei tu chuah khawh asi loh ati. Lam dang aum loh cun nawlngeih le kaa i cip hi vai lam put asi kha a langh ter bik mi asi.

ZUMHNAK

Johan20:29,

Hebru11:1-2,Hebru10:38
               Johan20:29 chung ah khan nang cu na mit in na ka hmuh caah na ka zumh,keimah hmu lo in a ka zum mi cu thluachuak mi an si tiah ati.Hmu lo nain zumh kha kan bawipa nih thluachuak mi an si ati,mah bia hi bawipa nih thih nak in a thawh than hnu ah Thomas sin i a chim mi bia asi.Mathai 5 in 7 (a ngan) tiang i bawipa nih thluachuak mi an si a ti leng mang mi hna kha pennak a lak i a hei cohnga ding mi hna sin ah a chim mi an si,cu ve bang in kan bawipa nih amah hmu lo in a zum mi hna kha mi thluachuak an si a ti ve.Cun Abraham zong hi bawipa nih a auh ah khan a kal nak ding lam le  a kamh mi ram kha  ahmu cia lo ,a thei cia lo,asi nain zumh nak in a tho i a kal colh ko,cucaah zumh nak  kan ti mi cu Hebru 11:1-2 chung ah khan kan i ruah chan mi thil kan hmuh theu lai ti kan zumh le a tak tak le a ngai ngai asi mi thil kan mit in kan hmuh khawh lo mi hi an um ko ti kan zumh hi asi ati.Abraham hi asin ah sunpar bawipa kha ai langh i cu bawipa nih a chim mi bia kha a zumh colh,asi nain kan nih kong tu ah cun a mah hmu lo nain zumh kha bawipa nih mi thluachuak an si ati mi a lian ngan tuk.
              Mathai 8:5-13 chung i Rom ral bawipa kong ah khan kan bawipa hi Rom ral bawipa nih hin a rak hmuh bal mi asi lo nain a zumh ko,cucaah asin um pa dam ter ding ah khan bawipa nih ka ra lai i ka dam ter lai asi ah khan ral bawipa nih cun nang mah ka inn chung i rak luh ding ah cun kai tlak lo ati ,nawl hei pe law ka mi zaw cu a dam ko lai a ti ,cu zumh nak nih cun kan bawipa lung  a ton tuk, a thin lung a khoih,cucu kan bawipa nih zumh nak ngan a ti.Cucaah bawipa nih kei mah hmu lo in a ka zum mi cu ma thluachuak an si a ti bak ko.Judah mi hna sin ah khan cun a mah bawipa kha an sin ah ai langh leng mang i khua ruah har thil a tuah mi le mi zaw hna a dam ter nak thawng khan Juda mi nih cun an zumh,cubantuk zumh nak ko cu ni hin ni i zum tu tam pi nih hin an uar,cun biakam hlun ah khan Sunam mi nu nih Elisha kha nang mah hrim hrim na rat  lo ah cun ka kal lai lo ati i a hngah peng ,cu ko cu ni hin ni i zum tu tam hna nih hin zumh le an kal nak ah hin an uar mi asi,asi nain bawipa nih a lawmh mi le a mah lung a tong mi zumh nak cu Rom ral bawipa i zumh nak le a mah hmu lo i  a zum mi hna kha thluachuak mi an si ati.
            Bianabia ah har nak pakhatkhat na ton tik ah bawipa cu na zumh i na hna a ngam ,cu har nak na ton mi nih cun na nun nak ah hna an hnawh kho lo i lung re theih awk zong ah na rel lo.Bawipa hmu lo in zumh cu a mah bawipa nih na sin ah ai langh lo zong ah,a aw na theih lo zong ah na nun nak na lung put ai dang hlei lo,na zumh ko i na hna  a  ngam ko,cucu Hebru11:1-2,Johan 20:29chung i a chim mi zumh nak cu asi.Ral bawipa sin ah khan bawipa nih na zumh ning bang na cung ah tlung ko seh ati bak ah khan ral bawipa mi zaw kha a rak dam colh ko,cu kong ah cun ral bawipa nih khan zeican ah dah ka mi zaw kha a rak dam ti zong a hal hna lo,hal a hauh lo cu ta,nawl a pek ah cun a dam ko lai ti pei a rak zumh diam cang cu.
               Kan Upa U hrang bia kan vun lak hmanh lai,a zei maw caan ah cun pathian bia ka rel mi ah hin thiangthlarau nih a ka rel pi tik ah hin a bia hi a hung ngan deuh bantuk in ka theih a ti,cucaah pathian bia cu a nung mi asi,kri a si ati ko,cucaah cun a bia cu na theih deuh deuh na ngeih a tam deuh deuh ,na chung ah tam pi a lut chin leng mang tik ah zumh nak cu kan ngei lai.Pathian bia hi tam pi theih lo le ngeih lo cun zumh nak hi ngeih khawh asi lo.A tak in krifabu nih kan ton mi thil kong in fian nak kan langh ter lai.A zaw mi nih sibawi an herh tiah mathai 9:12 chung bia krifabu nih mizaw kong ah i tleih ,si bawi sin panh nak le thlacam nak kan ngeih mi ah hin bawipa nih let le a khan nak kan hmuh cang mi hi a um leng mang ko.A bia hi amah bawipa bia asi,kri asi ti hi zumh nak in i tlaih ko,a mah bawipa ka hmuh lo ah cun,a aw ka theih lo ah cun ti hlah,zumh nak cu mit hmuh thil ah hin ai hngat mi asi lo.
               Hebru11:23-27 Moses nu le pa kha zumh nak a ngeih mi nih khan siangpahrang nawl pek mi kha a tih ter hna lo,Moses nih khan sual nak chung i caan tawi te i nomh nak in pathian mi hna he sifah har nak in ti le Ezyp ram i rum nak nak in kri ruang i serhsat har nak tuar kha a sung lawi mi rum nak in a ruah ter tu cu zumh nak asi ati.Cun Faro siangpahrang fanu i fapa ti i auh nak a duh ter lo tu kha zumh nak asi a ti,zumh nak thawng in siangpahrang thin hun nak kha tih lo in Ezyp ram kha a hlawt,zeicah tiah hmuh khawh lo mi pathian kha a hmu mi ban tuk in fek te in a der a ti,cucaah hi asung lawi mi zumh kan ngeih khawh nak hnga  apakhat nak ah  a bia tam pi kan theih kan ngeih i kan chung ah  a  luh chin leng mang nak hnga le cun  a pahnih nak ah cu zumh nak cu kan ngeih khawh nak hnga Mark9:24 chung bia bang bawipa sin ah kan hal a herh.

HRINGTU KAPA DAWTNAK

Hmur le ka in, Lang hmanhhlahseh,
Chimphuanlenzong, Um thenghlahseh
Tuahsernak in, Phuan mi dawtnak,
Thinlungchung ah, Khatmidawtnak,
Hringtuka Pa, Dawtnak a si

Chungkharcaah, Thazaangruahnak,
Vialtehmangin, Chungkharcaah,
Khuazaa van hram, Deng tiangcul maw,
Ni linruahsur, Har le fawizong, 
Zeihual loin, Ttuanzairel maw,
Fa le nun nuamh, Nakding cati’n, 
Dineitianghmanh, Sum ruangmaangtawn, 
Zawnruahnak le, Dawtnakruangah

Hringtuka Pa, Natemtuarnak, 
Vialtehna cu, Fa le kanca’h, 
Duh dim nunnak,Petu an si, 
Cham khawhnicaan, Um kholai lo,
Thinlungchungah, Cam zungzallai,
Hringtuka Pa, Na dawtnak sung hi

JUDAH SIBAWI PA LE RALKAP PATE

         America ram Civil War lio ah khan US ralkap si zung ah doctor (sibawi) in ka tuan;
raldoh nakah cun ralkap tampi kut ke tanpiak hau tiangin hliam-hma a tuar mi zawng an um. Cu hna lakah cun Tlangval no te pakhat, a luancia thla 3 hrawng i ralkap a lutmi pa te cu a kut le ke tanpiak (operation) a hauh caah amah bawmtu pakhat nih fah theih lonak Sii he in khan (room) chungah a vun luhpi.

Cu tlangval pa nih cun Fah theih lonak Sii pek cu a duh lo!!..
"Ziah Fah theih lonak Sii cu na duh lo?.
Na hliam hi a fak tuk,na thi a chuak tam tuk,
na celh hrim lai lo,
Sii pek ta lo in cun na kut ke kan tan(operation) ngam lai lo", ka ti.

Cu tlangval nih cun, "Doctor, kum 9 ka rak si lioah ka nunnak dihlak Jesuh sinah ka pek cang.
Amah cu ka bochan, ka zumh.
Ka kut ke hi phang lo tein tan ko hna,
Ka zumhmi Pa nih hin Sii pek hau lo tein in/tuar khawh nak a ka pek ko la," tiin a ka leh.

         Kei nih, "A si ne kun le, Zu tal hi vun lemh ta ne kun, na tuar khawh deuh lai," ka ti.
Tlangval pa nih cun,  " Doctor, kum 5 ka si lioah ka Nu nih khuk bilin a ka pawm i, "Charlie, Zu hi na din lonak hnga Bawipa Pathian sinah Thla kan Cam piak, na pa hi Zu ruangah a thi mi a si," a ka ti.
Atu hi kum 17 ka phan ve cang; Zu ka ding bal lo, Zu din nak cun thih ka duh deuh," a vun ti ko ai!!..Ka khuaruah a har tuk.

         Hmuh a duh caah Pastor kan auhpiak.
Pastor nih cun, "Charlie, zei dah tuahpiak na duh," tiah a hal.

Charlie nih cun, " ka chantling tang i ka chiahmi Bible karlak teah khan ka Nu um nak Address ka chiah. Ka Nu sinah cun, kei cu a zungzal nuamgnak Vanram ah ka kal*
ti rk chim law; nikhat te hmanh Bible rel lo le, A hrangah(ka Nu) thlacam loin ka um bal lo, ti rk ka chimhpiak.

Cun, New York khua Brooklyn khrihfabu i Sunday sikul/Church Sikul Saya/Sayamah tehna dinah khan,,,, an rak ka cawnpiak mihna nih thazang an ka pektuk hringhran* ti zawng rak chimhpiak hna," ati.

          Cu hnuah cun, a vun i mer i, " Doctor, ok ready bak ka si cang; operation van tuah cang(ka kut ke cun vn tan cang),,,,,,,.
A fahtuk ruangah ka ai/hram lai lo," a ti!!!!..
Keimah tu hi a thirh in aka thirh..ka nervous tuk caah khan chungah ka va lut i Zu ka lemh ta duak.

A kut le a ke ka vun tan lioah cun Charlie cu dai zirziar tein a um ko. A ruh tan/cik nak ding hluah ka vun i lak lio ah cun a hmai cu chantlingin ai khuh i, " Maw ka Bawi Jesuh, Nangmah nih ka umpi ko," tiin din nawn tein Thla a cam cu ka theih.

A biakam bantuk tein, operation(a kut ke ka tan chung vialte ahcun vawi khat te hmanh a ai hram lo!!..

Zanah cun ka hngilh kho lo... "Maw Bawi Jesuh, Nangmah nih ka umpi," tiin, Aw din nawn te i Charlie thlacam nak kha ka hna ah a caam peng.
Zaantim ah ka tho, Si zungah ka va kal.
"Ralkap hliam a tuarmi mi 16 an thi cang"ti an ka chimh, Charlie cu a thi lo,,,,

Ni 5 a liam hnuah, Charlie nih ni a vun fial caah asin ka va kal.
"Doctor, thaizing Ni ceu ka hmu ti lailo, na ka zohkhenh nak vialte cungah kai lawm tuk,, Nangmah hi Judah mi na si kan theih, Jesuh a zum lomi na si zg kan hngalh.
Cucaah, Jesuh a zum mipa,na hawi Charlie a thih lio muisam hi na hmuh kan duhpiak caah....ka pawng teah um peng law," a ka ti.

Ka duh bak mi a si lo!!..
Jesuh a hua tak tak mipa ka si...
Office lei panh in ka lawi tak diam...

Charlie nih mi a vun fial peng caah ka va kal than hawi..

"Doctor,, Judah mi na si caah kan tlaihchan khun, ka 'best friend' (hawi tha bik) hi Judah mi a si ve!!.." a vun ti

"A ho dah si ... "
Charlie nih cun, " Jesuh Khrih " a vun ti colh.

"Operation na ka tuah lio(ka kut ke na tanlio) ah khan Jesuh hi na zumh khawh ve nak ding caah thla kan campiak ko heih!!"... a vn ti cu,, ka lau tuk! ... zei ti um awk.zong ka thei ti lo..                                                  Thep lo in amah cu ka zoh ko...
Minute 10 a vawng liam cun Charlie nunak cu a liam ruah mah,,,,,,,,...

Sizung ah mi tampi an thi, a hohmanh thlanmual tiang ruak.thlah mi ka ngei bal lo,, Charlie thlanmual tiang bak a ruak ka thlah ve!!...

Kum 10 hnu ah.....
Ralkap Tlangval no, Charlie thlacam nak cu keimahah a tak in a vun i cang...
"Bawi Jesuh" a zum mi ka si cang!!..

Khrihfa ka si hnu kum 1 le a cheu ah, voi khat cu, Brooklyn khua sang pakhat ah thlacam nakah kai tel ve; cukaah cun, nu tar lei panh cg mi nu pakhat a hung dir i, hi ti hin bia a chim ......
."Dawtmi ule nau hna, atu hi nan sin bia ka chim dongh nak a si ko cang lai?.. ka zawt bak ruangah sibawi te nih sau na nung ti lai lo an ka ti,,.a thi ding si ko cg mi hi lung lomhnak ngai2 ka ngei, a ruang chu ka fapa Charlie he vanramah kan i tawn lai cang caah....
Charlie cu ralkap asi. Ral dohnak ah hliam fakpi a tuar,,,a kut a ke tab piak a si zawngah lunglom tein Bawipa a thangthat!..
Athih lai te zongah amah thlawpbul tu Judah Sibawi pa caah rhla a cam,Jesuh a taen ve khawh nak ding caah ......."

Cu bia a chim ka theih cun kai tuar ti lo....
Ka tli i  .. Mipi hmai i a dir mi pitar cu ka pawm,,,, "Na fapa 'Charlie' thlacam nak cu a hlawhtling cang.
Judah Doctor pa kha keimah hi ka si.
Atu cu nanmah bantukin Jesuh khrih a zumtu ka si ve cang e,"....
Lunglomhnak le ngaihchiatna mitthli he,,ka hawipa Charlie a Nu cu ka pawm thluahmah......

**(Note: hi ca hi ka rel tikah tha ka ti tuk!!.
     Nihin ni tiang thazaang tampi ka ngah
     nak asi. A thei lomi, a rel lomi kan um
     sualah Laiholh te in,,ka thiamlo ning teiin
     siaherh nak ngan bik he ka vun tial ...
    
     Rel tu diklak Bawipa nih Thluachuahnak in pe ko hna seh...

          =  Siaherhnak he :  Bawi Hlun =

( Ka duh tuk i kai chiah ve ;) )

KA NU

Thla kua chung har ngaiin
Na ka pawi mu

Hnuk thlum na ka dinh kha
Ka nunnak hram pi a si ee

Fale caah tiin
Rian hrang na rak tuan.

Zingka tein fale caah
Na tho tawn maw ka nu aw

Rawl na chuan dihin
Fale rawl na kan pek

Sianginn kai dingah
Na kan timh tuah tawn

Inn in langhnak kan liam tiang
Na kan cuanh tawn kha

Fale sianginn kai kar ah
Rung tlang ah thing na phur

Fale sianginn tin i um lo phan ah
A ran khawh chungin na tlung mu

Na chuanmi chuncaw na kan pek
Tha nuam in kan rak ei kha

Mah lio ahkhan cun mu ka nu
Na rethei tuk ti kan rak hngal lo.

Kan sianginn kainak caah
Nilin khua al hrial loin rian phunza na tuan.

Ka nu na ngaih kan chiatter bal maw?
Na ngaih kan chiat ter bal ahcun ka ngai thiam mu

Ka upa deuhdeuh i na dawtnak ka theih chin
Ka nu, nangmah tluk in fale a dawtu nu an um ti hnga maw ka ti.

Caan ka ngeih paoh ah na dawtnak
Chim ka dai lai lo.

Cung khua nu nih lunun ngandamnak in pe sehlaw
Nunsau nak thlua in chuah ko seh mu.

THIN HUNNAK

Nai hrawng cu a zei le zei te ahkhin dik ka thin a hung lengmang. A zei ngai a si lomi tete ahkhin ka ing a puang. Cu caah, thinhunnak he aa pehtlaimi Baibal cacang le mifim hna chimmi pawl ka kawl i ka rel. Cucu, siaherhnak he ka hun in hrawmh ve hna. Duhsah tein le an sullam ruah pah buin rel hna ding ah kan sawm hna.

1) Mifim hna nihcun:

“A thin hungmi nih a thinhunnak kha tha tein a ruah than tikah a thin a hung than” (Publius Syrus).

“Chikkhat thinhunnak a daihter khomi nih nikhat chung lungnuamh lonak a hrial khawh” (Tryon Edwards).

“Mi pakhat nih a palh nain ka palh ti a duh lo tikah a thin a hung tawn” (Thomas C. Haliburton).

“Na thin a hun tikah a phichuak kha ruat” (Confucius).

“Thinhun cu vun hruh ta a si. Cucaah, tei i zuam. Na tei lo ahcun a duhnak ah an kal pi lai” (Quintus Horace Flaccus).

“Thinhunnak cu hruhnak in aa thawk i ngaihchiatnak in a dong” (Pythagorus).

“Thinhunnak damternak ah a tha bik cu a hnu deuh ah thawnnak a si” (Lucius Annaeus Seneca).

“Thinhunnak nih mah nak niam kha mah nak sang ah a canter” (Ralph Waldo Emerson).

“Na thin a hun tuk tikah khin, minung kan chan zeitluk in dah a tawi ti kha hun ruat ta” (Marcus Aurelius Antoninus).

“Pathian nih a ka zoh zungzal ko ti a hngalmi nih cun a thinhunnak aa sum kho” (Plato)

2) Kan Baibal ah thinhunnak he pehtlai i tampi a ummi lak ah a tanglei hi vun ruat than hna hmanh usih:

“Pathian sinah nan laksawng cu biaktheng cung i pekchanh na zalh tikah khan, na unau pakhat khat kha na cungah thinhunnak a ngei ti na hun hngalh ahcun, biaktheng hmai ahcun na laksawng cu chiata ko law khulrang in va kal law na unau he khan remnak va tuah, cu hnu ah cun ra than law Pathian sinah na laksawng cu va pe” (Matthai 5:23-24).

“Cun thlacam in nan dir tikah, vancung nan Pa nih nan sualnak an ngaihthiam hna nak hnga, an cung i thinhunnak nan ngeihmi kha va ngaithiam hna u” (Marka 11:25).

“Na thin a hun ahcun na thinhunnak kha sualnak chung i an luhpitu si ter hlah; cun na thinhunnak cu ni tlak ter hlah” (Efesa 4:26)

“Sihmanhselaw atu cu thinhunnak te hna, ingchiat te hna, huatnak lungthin te hna, cu nan hlonh hrimhrim hna lai. Mi va nihsawhnak bia siseh, holh thurhnawm si seh, nan kaa chungin nan chuahter hrimhrim lai lo” (Kolose 3:8).

“Ka dawtmi u le nau hna, mah hihi philh hlah u: ahohmanh bia theih duhnak lei ah cun a khul a rangmi si u law biachimnak lei le thinhunnak lei ah cun a khul a nuarmi si u. Minung thinhunnak nih Pathian tinhmi dinnak kha a chuah ter lo” (Jeim 1:19-20).

Thinhun cu a phung a si ko. Nain, thinhunnak nih a teimi kan si lo ding kha a biapi ngai. Thinhunnak nih cun kan pum puluk in fahnak a pek. Thinhunnak a tei khomi cu an ngan zong a dam. An i nuam. Midang zong an nuamhter hna.

LAKSAWNG CO DING IN ( 1 Korin 9:24-27 )

Paul nih cun, ” Tlik zuamnak ah an dihlak in tlik cu an i zuam nain laksawng a hmumi cu pakhat lawng a si ti kha nan hngalh. Cucaah laksawng hmu ding tein tli u. Zuamnak ah tel a duh vemi nih cun timhtuahnak ah khan felte in an um tawn. Cu ti i an um cu a uai khomi pangpar lukhimh hmuh awk caah khan a si; asinain kannih tu cu zeitikhmanh i a uai lomi pangpar lukhimh hmuh awk caah khan a si,” a ti (1 Korin 9:24-25).

Nai hrawng cu Tuluk ram ah Olympic an tuah lio a si caah, zanlei paoh ah TV ka zoh tawn. Local channel lawng ka zoh kho i, cu ahcun a bikin US pawl an i telnak deuhdeuh lawng an langhter. Tilio zuamnak, tlik zuamnak, volleyball zuamnak ti bantuk in a phunphun a um. Ramkip in a thiam, a thawng tiin thimmi, ram aiawhtu lawngte zuamnak a si caah, zoh a nuam hringhran. Olympic hi kumli ah voikhat lawng tuahmi a si caah, cu i aa tel dingmi cu kumli chung bak te timhtuahnak an ngei. Ka zohmi chungin, ka lung ah a um ngaimi pahnih hun langhter ka duh:

1. Marathon tlik zuamnak an tuah. Meng 25 chung an tli. Cu ahcun Africa i Kenya pa nih pakhatnak a hmuh. Olympic i Marathon tlik zuamnak ah Kenya nih a voikhat nak Gold Medal an hmuh a si. Tlik aa zuammi pa cu, suimilam pahnih leng an tlik hnuah, Olympic an tuahnak stadium chungah a hung phan. A donghnak bik hmun a phanh cangka in, a khuk aa bik i thla a cam. Pakhat nak a hmuh i, pakhat nak ka si ti a theih i a hmasa bik a tuahmi cu Pathian sinah lawmhnak chim a si. Thil dawh tuk a tuah. Gold medal hmu kho dirhmun tiang a phanhnak dingah biatak tein timhtuahnak a rak ngei ti cu a fiang. Nain, teinak a hmuhnak cu Pathian thawngin a si ti kha a philh lo. Marathon tlik zuam an thoknak in ka zoh lo. Nain, ka zawndamh khawhmi cu, tlik an thawk hlan ah Pathian sinah thla a cam ti cu a fiang. Laksawng a hmuh taktak tikah a hmasa bikah Pathian sin ah lawmhnak a chim.

Caan tampi ahcun, thil pakhat kan duh caah Pathian sinah kan hal. Pathian sinah kan herhmi phuan le hal hi a tha tukmi a si ko. Sihmanhsehlaw, Pathian sinin thluachuah kan don tikah lawmhnak chim kan philh theo tawn. Kenya pa nih a kan cawnpiakmi cu: mah zong nih fak piin i zuam ve i, cun, a bikin, Pathian i bochan kha a si. Teinak hmuh tikah Pathian sinah lawmhnak chim philh lo ding, Pathian thawngin teinak le hlawhtlinnak kan hmu ti theih peng ding kha a si.

2. Vawleicung Olympic zuamnak tuanbia ah, atu tan tiang ah voikhat tuahmi ah gold medal pasarih tiang a rak hmuhmi an um bal i, cucu a tam bik a si. Nain, atu tan ahcun US in Michael Phelps timi pa nih pariat bak te a hmuh i, vawleicung tuanbia ah gold medal a tam bik a hmutu ah a cang. Phelps cu bia an hal: “Na zuammi pawl kan zoh tikah a zei maw caan ahcun na tha a hlei khun in na chuah tawn i, a zei ruang bik ah dah a si?” Cu ahcun, “Sungh ka duh lo i a si ko” (I hate to lose) tiah a leh hna. A chim ka theih cangka in khua ka ruat. A dang zuamnak i aa telmi zong sungh cu an va duh cio lai lo mu ka ti. Nain, ka lung ah a hung chuak thanmi cu, Phelps nih a ngeihmi thinlung put kha a si. Sungh a duh lo. Cu caah fak piin aa zuam. Timhtuahnak tha tein a ngei. A kawltung a fiang.

Paul nih cun “Kei cu ka tlik tikah tinhmi kawl fiangte in ka ngei; kaa thongh tikah a ping a pang a thongmi bantuk ka si lo. Zuamnak hmun ah rak i zuam u tiah midang kha sawm lengmang tung in a sawmtu keimah kha hlawtmi si sual lai ning ti phang in ka pum cu ka hrem i fekte in ka uk” tiah a ti (1 Korin 9:26-27). Kannih zong laksawng hmuding in kan tliknak lamthluan ah Paul le Phelps nih an i sehchihmi “sungh duh lonak” lungput kan ngeih ve awk a si. Kan sungh lonak dingah cun, kan pum kha a herh ahcun kan hrem deuh ve a hau. Kan kawltung hrim zong i fian ngaingai kan hau.

HAWI NIH TEIMI KAN SI SUAL LO DING ZONG A BIAPI. SUNGH KAN DUH LAI LO. CUCU KAN LUNGPUT SI CIO HRAM SEH.

Cu pinah, vawleicung, a rawk khomi laksawng ca hmanh ah, thih ngamh in an tang, timhtuahnak tampi an ngeih ahcun, a rawk kho lomi le a hmun dingmi laksawng Vancungram co nak ding chinchin ahcun fak piin kan tan ding le, a herh ahcun kan pum zong kan i hrem ding a si ko hnga lo maw? Sungh cu kan duh taktak lai maw?

BIBLE KAN REL TIK AH

Khrihfami nih cun Baibal kan rel cio dih. A tlawm deuh a relmi le a tam deuh a relmi ti lawng kan i dang. Baibal a rel deuhmi nih vanram fawi deuh in an kai lai ti nak cu a si lo; nain, Baibal a relmi cu Pathian kong ruahnak ah an caan an pek deuh caah, cu nih cun Pathian he an i pehtlaihnak tampi a thanter lai ti cu chim khawhmi a si. Cu caah, a si khawh chungin Baibal rel lengmang ding a si.

Baibal rel tikah a rang piin rel si loin duhsah tein le relmi an sullam ruat buin rel ah a tha. Cun, kan relmi zawn kha voi hnih voi thum nolh i, hi cacang nih zei dah a kan cawnpiak timi kha ruah ding a si. Voikhat kan relmi nakin voi hnih voi thum kan rel tikah kan caah sullam a ngei kho deuh. Kan thinlung chungah a caam deuh fawn.

Baibal kan rel tikah kan duhnak caang te lawng kan rel tawn. A palh hrim lo. Nain, ca ka relmi cacang kha amah lawng si loin a pawngkam ummi cacang dang he rel chih le ruah chih ding a si. Cu lo ahcun, kanmah duhnak lei in kan i kal pi sual lai i, kan relmi cacang nih aa tinh taktakmi kan nganh sual lai.

Baibal rel tikah a biapi mi cu thlacamnak ngeih buin rel hi a si. Pathian sinah a bia hngalh khawh nak fimnak hal ding le Pathian nih kan relmi cacang in zei dah a kan cawnpiak duh timi ruat chih buin rel ding a si.

Cu ti kan rel a si ahcun, kan caah sullam a ngei deuh ko lai. Rel zong kan duh chin lai. Kan rel deuh deuh lai i, Pathian he thuk deuh in kan i pehtlai lai. Cu nih cun, kan hna ngamter lai, fim a kan chimh lai.

ZUMTU NUNZIA

Kei cu Khrih he a vailamtahnak ah khan thah ka si cang. Cu caah a nungmi cu keimah kha ka si ti lo, ka chung i a ummi Khrih tu hi a si deuh. A tu i ka nun mi nunning hi, a ka daw i ka ca i a nunnak a pe mi Pathian Fapa zumhnak thawng in ka nung. Pathian vel cu pakpalawng ah ka ser lai lo. Pathian le minung i remnak cu Nawlbia thawng in a si ahcun, Khrih cu pakpalawng ah a thi tinak a si hnga (Galati 2:19b-21).

Biahmaithi:
Ruah lo piin, Pathian Thawngttha chimnak caan ttha ka hmuh caah kaa lawm. Caan a petu cungah lawmhnak langhter ka duh fawn. Ka thinlung ah a chuak ttheu tawn mi chim ko ning law: “Pathian nih nihin zumtu hna hi zeitindah a kan hmuh hnga? A lung a si ve hnga maw?” A hopaoh nih kan baumi le baunak cu a um ko ti hi kan ruah cio ttheu lai. Kan baubikmi cu Khrih nunzia hi a si ko. Lamkaltu Paul nih Galati cakuat ah tampi a kan cawnpiak.

Galati mi hna sinah cawnpiaknak dang le Paul cawnpiaknak:
Galati khrihfa mi hna lak ah cawnpiaknak a leng mi cu “Pathian he i rem nan duh ahcun Moses Nawlbia kha nan zulh hna awk a si” ti hi a si. Paul nih “Pathian he kan i remnak cu Amah kan zumhnak thawng lawng in a si” tiah a cawnpiak hna. Efesa cakuat chung zong ah “Nannih cu vel an ngeih hna caah an khamh hna i khamhnak nan hmuh cu amah nan i bochan caah a si. Khamhnak nan hmuh mi cu nanmah tuahmi a si lo. Pathian laksawng a si” tiah a ti (Efesa 2:8).

Laimi Khrihfa nih kan uarmi cawnpiaknak le kan baumi nunzia:
1. A cunglei cawnpiaknak Pathian vel kong hi Laimi zumtu hna nih kan uar bik mi a si. Nawlbia zulhnak le tuahnak in Khamhnak kan hmu kho lo tiah kan chim lengmang. Paul nih a kan cawnpiak mi zong a si. Hi lio ah Nawlbia zulhnak in khamhnak kan hmu timi cawnpiaknak a um caah Paul nih Pathian vel le zumhnak kong cu fakpiin a dirpi. Mi tampi nih kan i tlaih cio. Hi ruangah khrihfa nunzia cawnpiaknak ah kan tlolh mi a um. Pathian velngeihnak kong kan kan ruah lio ah kan theih chih duh tawn lo mi a um rih. Cu cu Jesuh Khrih nih “Moses Nawlbia hna le profet hna cawnpiaknak kha hrawh awk ah a ra tiah ka ruat hlah u . . , tlinter awk tu ah ka ra” (Matthai 5:17) tiah a chimmi bia hi a si. Paul cawnpiaknak kha biapi tuk in kan lak i Khrih cawnpiaknak kha kan ruat ti lo. Hi Paul cawnpiaknak cu khrihfa ah kan cannak a si. Khrih cawnpiaknak cu Nawlbia zong kan zulh khawh ding tiang in nunzia kong cawnpiak a si kan ti ko lai. Khrihfa nun a si. Hrintthannak tiang cawnpiaknak cu a ngakchia ngai rih. Semmawng nun a si. Hi cawnpiaknak ah Laimi zumtu tampi hna cu kan taang. Kar hlan aa tim lo mi kan um hn a. Khrih cawnpiaknak cu nutling le patling dirhmun ah a kan chia kho mi cawnpiaknak a si.

Zumhnak in hrintthannak le khamhnak kan hmu timi cawnpiaknak ah kan taang. Khrih nun cawnpiaknak lei ah kal kan i harh. Kum hra bu tam ngai chung hi Lairam ah thawngttha chimthiam hna zong nih Khrih khamhnak le hrintthannak kong hi a kan cawnpiak tam bik. Khrihfa nunzia kong hi thuk deuh in a kan kalpi lo. Pastor cheu khat nih Khrihfa nunzia le Nawlbia kong an kan cawnpiak tikah hrintthannak le thlarau kong an chim lo, tuahnak in khamhnak hmuh ding in a kan cawnpiak tiin a ruatmi kan um ve tawn. Zumhnak kong cawnpiaknak cu kan duh nain, tuahnak kong cawnpiaknak cu kan caah rawl hak ah a cang. Hrintthannak le Khrihfa nunzia cawnpiaknak hi aa tluk tein kan herh veve tiin kan ruat cio dek maw?

2. Cawnpiaknak kan uar mi pakhat cu: Eden dum ah minung sualnak (Genesis 3) kong hi a si.Minung cu kan sual dih, a thiammi kan um lo. Nain, sualnak kong cawnpiaknak ah kan theih duh tuk lo mi an um ve. Cu hna cu a tanglei hi an si:

moral sins (nuncan ttha lo): nu le pa sualnak (hlawhhlannak), a thurhnawm mi thil, le a dawhcah lo mi thil tuahnak (Galati 5:19b);

religious sins (biak sualnak): siasal biaknak le dawih le eih te hna (Galati 5:20);

social sins (minung hawi cung sualnak): pakhat le pakhat i ralnak, i dohnak, hnahchuahnak, thinhunnak, mah zawn lawng ruahnak, tthennak, ziarngeihnak (Galati 5:20-21);

sins of intemperance (mah le mah i teikhawh lo nak): zurit le aukhuan mawlhtamh (Galati 5:21).

Keimah hmuh ning ahcun Laimi khrihfa chan chung ah kum 75 chung (1904 -1975) hi cu Nawlbia kong cawnpiaknak le nunzia sualnak phun li kong hi cawnpiak a tam deuh. Pathian ttihzahnak in nunning le ziaza dawh kha ngeih an i zuam. Hi hi Pathian zumhnak cungah hram a thla mi a si. Pathian zumhnak cu hrintthannak kan ti mi kha a si. Laimi khrihfa hna nih dinnak le felnak kha an ttanh.

1975 in nihin 2008 tiang ah Laimi lak ah a lar mi cawnpiaknak cu Minung sualnak (Adam le Eve sualnak) le hrintthannak a si. Hrintthannak cu Pathian zumhnak a si. Tu lio chan ah muisam dang deuh in cawnpiak a si caah hlan deuh khrihfa mi hna zumhnak he a dang mi ko a lo. Pathian zumhnak veve an si. Aa khat ko. Sualnak hrampi kong cu kan chim uar nain, a cunglei nunzia sualnak pali hi zei ah kan rel lo bantuk a lo. Nu he duhning in ih zau le rit ngai bu zong in sualnak hrampi kong kha chim thiam ngai ah cun a pawi tuk lo bantuk in hmuh mi caan ah kan um. Laimi khrihfa nuncan ziaza ttha hna an zawr deuh in kan ruat dek maw?

Minung sualnak hrampi kong cu Pathian sin in kan tlaunak a si. Pathian sin in kan tlau ti hi cu khrihfa zumtu kan caah kan theology a si dih. Nunzia sualnak pali hna hi kan tuah cuahmah bu in sualnak hrampi kong hi kan chim thiam ngai ruang ah thil ttha lo ngai a chuak kho. Nunzia sualnak hna hi mit he aa rem bantuk an lo. Hna in theih ah a suarhaar ti lo. Pawi ah kan chia ti lo. A theipar cu tamdeuh in kan din. Kan ri deuhdeuh cang. Nu le pa zong duhning paoh in kan tlawng. A chia le a ttha a kan chimtu phung nawlbia kha kan ngeih ti lo caah zeitipaoh in k huasak hi a rem bantuk in kan lak ah a lang cang. Khrihfa nunzia cu a rawk cuahmah.

Paul nih a nunpi mi Khirh Nunzia:
Paul nih Galati mi hna kha “A tu i ka nunmi nunning hi a ka daw i ka ca i a nunnak a pe mi Pathian Fapa zumhnak in ka nung” a ti. Paul cu Jesuh Khrih zumhnak in a nung. A nunnak cu Khrih vailamtahnak ah khenh chih a si. A nunnak cu Pathian vel nih a uk. Pathian vel nih a nunnak a ser. Pakpalawng ah ka ser lai lo tiah a ti.

Moses Nawlbia cu khamhnak caah hriamnam a si lo nain, Paul nih cun nunnak caah a hman khawh. Nawlbia le phung he aa tlak ning in a nung kho. Jesuh Khrih nih a chim bantuk in, Nawlbia le Profet hna cawnpiaknak kha tlintertu a si.

Kan nunpi ve awk ah Khrih nunzia:
Laimi pumpak cio nih khrih nunzia cu kan herh taktak. Jesuh Khrih zumhnak (hrintthannak) in hram kan thok ve a hau. Zumhnak ah biatak nak a ngei kho lo mi nih kan nunnak hi ruah tthan a hau. Kan baumi a um ko ti hi theih le hngalh tthan kan hau. Vailam cung ah thihnak fak bik in kan khamhnak a sertu Khrih vel le dawtnak cu kan theih tthan a hau. Hi khrih hi kan lungthin chung ah a nun taktak ahcun nunzia sualnak pali hna hi a tei kho tu kan si lai. Khrih nunzia ngei tu kan si lai. Pathian ttihzahnak hi kan thinlung ah a cua ng lai. Pathian muisam keng in sermi minung hawi hna kha ttihzah le upatnak a pe kho mi kan si lai. Kan ral nganbik zu le ritnak sivai hna cu kan tei khawh cang lai. Thianghlim tein nunnak kan ngei lai.

Paul nih Galati cakuat chung in a kan cawnpiak bantuk in Pathian sin in kan hmuh mi Khrih nunnak thlarau cu thei kan tlai ve lai: dawtnak, lawmhnak, daihnak, lungsaunak, zangfahnak, tthatnak, zumh awk tlak mi sinak, toidornak, le mah le mah i tel khawhnak (Galati 5:22). Khrih dawtnak in hi thlarau thei vialte hi an tlai.

Biakawmnak:
Hi khrih nunzia hi kan ngeih khawh nak hnga, Pathian sin ah thinlung pe hna usih. Kan ei khawh lo mi cawnpiaknak rawl hak zong kha ei i tiim usih. Hi khrih nunzia nih kan miphun a dawhter lai. A rim a hmui ter lai. Pumpak cio kan caah nun sunglawi a si kho ve lai. Pathian nih thluachuahnak kan pek piak seh!

PATHIAN FA LE HNA CU

Hlawknak zoh in a kal lo,

Hlawkmi rian va chimh dingtu ah a kal .

Zohdawh in a nung lo,

Zohchunhtlak nun tu ah a nung .

Thathut ngai hnekchom  in rian a ttuan lo,

Thatho ngai in rian aa khinh , acawl caang .

Mah le mah diriamnak in a nung lo ,

Mah le mah diriamnak chiah takin Pathian diriamnak a kawl deuh.

Ngeihnak rumnak men lawngah thla a cam  lo,

Hngatchan thiamnak fimnak caah thla a cam chih.

Hmuhnak cohlannak ca lawng thla a cam lo,

Hmanthiamnak le cheuhbauh thiamnak ca zongah thla a cam.

Thangthat nun lawng a ngei lo,

Thianhlimnak zong a tthan pi chih .

Cawnnak lawng aa rinh lo,

Carel chap le thlarau bia thli thei a duh peng .

Rawlulh thlacam lawng a rinh lo,

Ram , miphun hna caah raithawi nun a ngei .

Buu khat ca lawngah a nung lo,

Biaknak buu kip sinah  biatak nun a langhter .

Thawngtha chim lawng a rinh lo,

Thlarau thianghlim nun le tuahnak nun zong a ngei .

Hallelujah au lawng thiam loin,

Hakkauh nun zong  ahlawt chih .

A men tiah a phung men in a au lo,

A mah tein a thawtnam teh  bu tein A men tiah a au !

Salm 34:8 Bawi pa hi zeitluk in dah a tthat ti kha nanmah tein va kawl cio hmanh u .

1peter 2:3 " Bawipa Zaangfahnak kha nan teh cang " .

NUPI THA

Nupi tha timi cu chimhau lo in theih viar asi.  "A tha mi nupi" tinak asi ko.

Bible ah "Nupi tha" thangthat tlak asinak cu Phungthlukbia ah fiang tein kan hmuh (Phung 31:10-31). Solomon nih a chimmi asi. Nupi le nuchun 1,000 tluk a ngeimi asi caah, nupi chia le tha kong cu a thei tukmi asi. Solomon cu vawleicung mifim bik tiah rak timi asi. A chimmhi an mah le chan thil sining hawih in a chimmi asi. Tu chan sining he aa tlaklomi zong aum kho. Zeicatiah "chanthar ahcun seh nih puan a tah cang i, tuhmul le khumla in puan hna an tek theng ti lo caah asi." Cun chanthar nupi hna nih "An mah tein laa hna an kher ti lo. La hmangthia puan hna an tak ti lo." Thiam hna an tah ti lo caah, nupi chia an si ti awk a tha hlei lo.

Cucaah Solomon nih nupi tha nih a tuahmi rian a chimmi lak ah, America ti bantuk hna ahcun aa tlak ti lo mi rian zong aum ve ko. Asinain Solomon nih a chim nupi tha ziakha pakat lak ah, nupi tha cu "riantuan huammi" asi ti kha alanghtert. Mi tuanmi asi tinak asi.

                   Nupi tha pawl cu Kawlram ah hitin rian an tuan

Nupi tha kong chim fate hi Bible cang hi cherhchan lo awk a tha lo. Zeicatiah hi bible cang nih hin, an chan lio i nupi tha nih a ngeihmi lungput, ziaza, an riantuan ning le kawlhawl ning kha tling ngai in a tial caah asi. Bible cang vialte lakah hika bible ah nupi tha kong a tling bik fawn.

Nupi tha timi bia kan hman cangka in ruah chih a haumi cu, "nupi chia" timi kong asi. Nupi tha sining kan chim tikah, nupi chia nih cun nupi tha sining he aa ralkah in a nung peng tinak asi. Nupi tha sining a ngeilomi paoh cu nupi chia chungah a lut colh ko.

Solomon phungthluk bantuk in kan Laimi zong nih nupi tha thangthatnak bia hi tampi kan ngei ve ko. Tahchunhnak ah, "Nupi tha nih rual zapum, nupi chia nih rual then" tiah phungthluk kanngei.  Nupi tha nih cun sahlawh cingla a pumh hna i nupi chia nih cun sahlawh cingla a then hna" ti kha a chim duhmi asi.

Hi Lai phungthluk hi ruah ahaumi aum. Rualchan kongah zeicadah pa kong a chim hnga lo?  Pa an biapi lo maw? ti khi ruah ding asi.

Pa kong a chim lonak aruang a um. Innchung khar tawhtlaitu cu nu an si caah asi. Nu an that paoh ahcun innchungkhar a tluang. Pa hi an sual ngai hmanh ah nupi le an that paoh ahcun nunnak a tluang ko. Nupi tha lo nih innchungkhar ahruai le uk ahcun zeihmanh a tluang kho ti lo. Pa cu thil pipa hrang  namtu le kawlhawltu an si. Nu nih innchungkhar tawh a tlaih tikah, amah nih a onhmi aa ong i, amah nih a kharmi cu aa khar tawn. Pa nih cu innchungkhar tawh cu a hringhrim lo in on le khar tikah chungkhar a buai i a kek tawn. Cucaah nupi an chia maw an tha? timi theih duh ahcun "chungkhar a pummi maw an si? A then mi dah? Chungkhar a remmi maw an si? A rem lo mi dah?" ti va zoh hna u. Cucun a fiang colh ko lai.

Nu cu innchungkhar tawhtlaitu an si bantukin an mah nih chia le tha ka zeipoh tawlrel ahau. Pa cu sahlawh cingla kong ah aa caih tukmi le azai tukmi an si theng bal lo. Pa cu nu lei chungkhar dawtnak le zohkhenhnak zongah an zai tuk lem lai lo. Nu cu an si lo. Pa lei chungkhar hi a remlomi nu an tam tuk. Pa lei chungkhar hi ral zoh in a zohmi an tam tuk. Cucaah nipi chia le nupi tha theih nan duh ahcun, pa lei chungkhar an i nuam maw nuam lo? Pa lei chungkhar an ngam maw ngam lo timi khin va zoh hna u. "Nupi tha cu rual an pum lai i nupi chia cu rual an then lai."

Nupi tha sining hi chim ding a tam tuk. Kan chim cawk lai lo. Asinain bible in siseh, mifimmi hna chimmi in siseh, phungthluk bia in siseh nupi tha timi cu atanglei bantuk in an sining hmuh khawh asi. Nupi tha cu:

1. Ava bia kha upatnak he tha tein a ngaih. .
2. Ava a dawt, a tihzah, a upat i a hmaizah.
3. Va le chiatnak kong midang sinah an chim bal lo.
4. A inn ah ava le chungkhar an ngam. Va le chungkhar nih an i bochan.
5. Dawtnak a ngei i, bianem in a va le fale a chonh zungzal hna.
6. Khualtlung mileng a rem.
7. Aphunzai a tlawm.
8. A va tangah aa dor i, a va cungah zeitik hmanh ah a kai bal lo.
9. Va le ruahnak a la i, amah duhpoh in a cawlcang bal lo.
10. Riantuan a huam i an innchungkhar cu tamhal in an um bal lo.
11. Innchungkhar thiangte in a tuah peng.
12. A fale an thianghlim peng.
13. Amithmai a panh, ahmurka a thlum i biaruah a nuam.
14. Midang chiatnak kha tlawm deuh a hmu i, an thatnak kha tam deuh a hmu kho.
15. Bia a duh lo. Bia aa sum i, zeitikhmanh ah mi he bia aa chal bal lo.
16. Zeitikhmanh ah ava a nihsawh lo i zeirel lo in a um bal lo.
17. Zuu le ritnak si-ai a tongtham bal lo.
18. Firtlei a hmang lo.
19. Biatak kha chim aa zuam i, lih kha a huat.
20. Mah ca thatnak lawng a ruat lo; nun a siang i a hmurka le thinlung cu zawnruahnak in a khat.
21. Micung ah zaangfahnak a ngei i thlachiat a ruat.
22. Khuakhing a khak i, hmailei caan ca tampi in a tuaktan i timhlamhnak a ngei.
23. Aa semrel i hmailei caah ralring tein aum.
24. Chawva le suingun duh tukmi le thilri ram tukmi asi bal lo.
25. Tinhmi ngei tein le sikan ngei tein tangka a hmang.
26. A va hmuhmi tangka kha zeizat dah si ti a tuak thiam i, an i zatnak in khuakhan a thiam.
27. Amitkuh a thu lo i a tha a thu lo.
28. Midang cawnpiaknak kha a ngai i, a chamhbaunak remh a duh.
29. A va cungah zumhtlak in a nung zungzal.
30. A va caah min chiatnak le chiatnak a chuahpi bal lo.
31. Pathian a tih i a nunzia aa dawh.
32. Toidawrnak le lungnemnak a ngei.
33. Mi a cawnpiak tikah hrocer hmang lo in aw nem tein a cawnpiak hna.
34. A fale le va le kha aw nem tein a chonh hna.
35. Innchungkhar ah remdaihnak ser a duh.
36. Ngaihchiatnak inn kal a huam i hnemtu tha asi.
37. A innchunkhar cu nihnak le mirhnak in a khat i minung khing a zang.
39. Khuakhan lairel a thiam i innchungkhar a tluanter.
40. Sifak le miharsa hna zawn a ruat.
41. Midang bawmhchanh a huam.
42. Ava caah zumh tlak lo in khua asa bal lo.
43. Semrel zia a thiam i tletle buabua in khua a sa lo.
44. Alungthin a sau i teiman a thlu.
45. Mi a ngaithiam kho i, lungsak khawhnak thinlung a ngei.
46. Asining lo ning in a hak a kau lo.
47. Mi he vuakden le sikcak a hmang lo.
48. Zeitik paoh ah thahnem a ruat.
49. Zeitik caan le khawika hmun paoh ah ningcang tein khua a sa zungzal.
50. "Akhan" a thei i, zei thil a tuahnak paoh ah mi nih an thangthat.

Hi hna hi "Nupi tha" nih aa ngeihmi ziaza, lungput le sining an si. Hi bantuk "Nupi Tha" ngeih cu a hlawk hringhran i, va le caah a nuam tuk ding asi. Hi bantuk nupi ngeih cu vancung bantuk asi.

Asinain hihi va philh hlah. "Hi bantuk nupi hmuh ding cu a fawi lo."

Hi bantuk nupi na ngeih lo zongah na tha va chia fawn hlah. Zeicatiah...
"Na kut chung ummi nupi kha vawleicungah nupi sunglawi bik asi ko" ti kha va philh hlah!

ZUMTU NUN AH PATHIAN DAWTNAK NIH A CHUAHPI MI THATNAK

Psalm 103:3-5, “Ka sualnak vialte kha a ka ngaihthiam i ka zawtnak vialte kha a ka damter; thlan chungin a ka khamh i dawtnak le zaangfahnak he thluachuah a ka pek; ka nunnak cu thil ṭha in a khahter i cucaah ka no peng i mupi bantukin ka ṭhawng.”

Biathmaithi:

            Pathian cu dawtnak Pathian asi (1 John 4:8) chung ah a kan chimh mi hi kan theih lengmang ko nain a muru kheng lo in Pathian cu dawtnak Pathian a sit i theihnak ah kan dither theo tawn. Pathian cu dawtnak Pathian asi ahcun, cu dawtnak ka cungah a langhter mi nih ka nun ah zeithiltha/theitlai tha hna dah a chuahpi ti hi ruah chih kan philh theo tawn caah zumtu nun ah Patthian dawtnak nih a chuahpi mi thatnak ti in Pathian biai hrawm ti kan sawm hna.

1.Zungzal Nunnak  kongah a fekmi zumh fian/ngamnak a kan ngeihter

            Pathian nih Vulei hi a dawt hringhran caah a fapa ngeihchunh te kha a pek, a zum mi vialte kha zungzal nunnak a pek hna (John 3:16) tiah a kan chimh. Zungzal nunnak ka ngeihkhawhnak hnga Fapa Jesuh vailam thihnak tiang nun a pek a hram pi cu, Pathian dawtnak a thuh a san tuk ruangah ah asi. Thiltha ka tuah khawh ruangah asi lo, a dawtnak ruang tu ah zungzal nunnak ka ngei cang ti fiang tein chimngam thazang thawnnak ka ngei. Sual ngaihthiam kan sinak cu Pathian dawtnak tak tak asi (Psalm 103:3). A mah bel cu zungzal nunnak ka ngei cang i Pathian cu dawtnak Pathian asi ko caah ka duh poah in ka nung lai ti hi Pathian dawtnak a fiang tak tak lo mi nun asi. Pathian cu dawtnak Pathian asi ti a thei fiantak tak mi nun cu, Pathian duh ning tein nun nak lam chungah a kan zawh ter deuh ti hi a hman mi Pathian dawtnak fiannak cu asi.

2. Harnak can ah Pathian dawtnak theipar a lang theo tawn

            David Siangpahrang nih aa fian ngai mi pakhat cu zeidah asi ti ahcun Pathian nih a ka dawt ti hi asi. Psalm 23:6, “Na ṭhatnak le na dawtnak nih ka nun chung vialte an ka umpi lai”, Cu ruangah a thuk bik mi muihnak chung ka kal zongah zeihmanh ka tih lai lo, zeicatiah Bawipa nangmah nih n aka umpi ko ti hi asi. Zumtu tampi kan i palh theo tawn, harnak tong kho lo ding in kan i ruah theo tawn mi hi asi. Pathian nih harnak, ngeihchiatnak le lungretheih vansannak hna hi a kan kham piak lai ti nak asi lo. Harnak na tonmi chungah Pathian umpinak tu kha a lang hrim hrim lai. Joseph thong chung in Siangpahrang chang dir hmun tiang a umpi tu kha Pathian asi. Sadrak, Meshak, Abenago meiphu chung ah a umpi tu kha Pathian asi. Job zeizong vialte sung dihnak dir hmun ah a umpi i let hni thluahchuah a petu kha Pathian asi. Harnak nih zumtu a hrial lo bantuk in harnak chungah Pathian zumtu a kaltak bal ve lo. Zecatiah Pathian cu dawtnak Pathian asi. Thlan chung in a ka khamh i dawtnak le zangfahnak he thluachuah a ka pek. (Ps 103:4)

3. Pathian Biatak chungah nun khawhnak thazang a kan pek

            Luke 15:11-32 tiang kan rel tikah fapa tlau tuanbia fiang tein kan hmuh. A ngeihmi vialte a dih hnu ah vok rawl einak nawl hmanh ngei lo dir hmun a phak zongah a hringtu a pa sinah kir duhnak thinlung a petu kha Pa dawtnak asi. A rak kir tik zongah a pa inn chung i thil tha bik a hruk aih khawhnak cu Pa dawtnak asi. Sual rim he, zei dirhmun kan ngei lo lio zongah Pathian dawtnak thazang nih Pa velngeihnak inn pi ah a kan hruai tawn i Pathian biatak chungah nun thazang lak than in i hrimh thannak kan ngeihkhawhnak hi Pathian dawtnak asi. Ka sual ko bu ah ka nunnak hi thiltha in a khah ter pengtu Pathian (Ps 103:5) dawtnak cu khawika ka um poah ka thazang asi.

Biadonghnak

            Psalm 103:2, “ Maw ka nunnak Bawipa cu thangthat law zeitluk in dah na cungah zangfahnak a ngeih kha philh hlah” tiah a kan cawnpiak.  Zum pakhat i a nun muru/biathli (secret) cu Jesuh nun i cawn ve kha asi hrim lo i Jesuh bantuk in nun i zuam kha asi lem lo. Zumtu nun muru cu Pathian dawtnak kha kan nun nak zei zong kip ah uk ter (control) nak nih hin Khrih bantuk nun khawhnak thazang a kan pek i Pathian duhning in a kan nunter deuh tu hi asi. Zeizong kip ah Pathian dawtnak hi kan thazang a hrampi s ihram seh.AMEN!!!

 

Pathian Fa a si mi nih sualnak kan tuah peng kho lo

Dear Khrih chungchuak unau hna,

Nunnak petu thawngtha ka rak in hrawmh tthan hna. Reltu nan dihlak cungah Bawipa sinin arami thluachuahnak cu nan cung cio ah tlung ko seh. Amen!

1 JOHAN 3:9

Pathian fa a simi paoh nih cun sualnak an tuah peng lo, zeicahtiah Pathian thlaici kha an chungah a um; cun Pathian cu an Pa a si caah an sual kho peng lo.

Pathian fale taktak asi mi cu sualnak chungah kan um peng kho hrimhrim lo, aruang cu Pathian Thlaici kha kan chungah ah aum caah asi. Amen! Minung hmanh nih kan tuhmi facang thlaici hmanh nih akheuh tik ah facang kung tein a kheu i avui tik zongah facang fang te avui ve ko. Cu bantuk cun kan nih zong Pathian Thlaici Khrih cu kan chung ah tuh asinak thawngin Khrih cu kan chungah anung i dawtnak in atthang. Amen! Kan chung i aummi cu Pathian 
Thlaici Khrih asi caah chunglei in zungzal nunnak in dawtnak le lawmhnak he atthang. Amen! Pathian cu dawtnak Pathian asi bangin kan chung he kan leng he dawtnak in apar i theitha atlai ve awk asi. Amen! Bawipa nih sunparnak co ko seh! Kan nih cu Pathin thlaci kan chungah aum caah le a Fale kan si caah sualnak kan tuah peng kho hrim lo ti hi van nawlh tthan rih ka duh. Sualnak tuah peng cu chim hlah, dawtnak lungthin taktak he kan unau sin tuah kan langhter deuh. Amen! Cucaah cun Pathian nih ka fale tiah a kan auhnak cu asi i kannih zong nih ka Pa tiah kan auh khawh ve nak cu kan nunah dawtnak kan i hruknak thawng hin asi (Pathian cu dawtnak asi). Amen! 

1 JOHAN 3:16

Dawtnak hi zeidah a si ti kan hngalhning cu hitihin a si: Khrih nih kan caah a nunnak kha a hloh. Cucaah kannih zong nih kan unau hna caah kan nunnak cu kan hloh ve awk a si.

1 JOHAN 3:18

Ka fale hna, kan i dawtnak hi hmur le kaa lawngin a si awk a si lo, dawtnak taktak, thil tinak ah a langmi dawtnak in a si awk a si.

Khrih Jesuh nih anunnak cu misualmi kan caah ahloh siannak in a kan dawtnak kha alanghter. Amen! Cu ve bang in hi Baibal nih a kan fialmi cu Khamhnak a hmu cang mi nih nan unau asimi caah nan nunnak nan hloh ve awk asi tiah ati. Nunnak taktak hloh kan siang rih lo hmanhah kan unau asimi sin tal ah hin cun kaa lawng si ti loin lungthin dihlak in Khrih nih a kan dawtnak alanghter bantuk in kan thil tinak in kan langhter ve awk asi. Cu ti kan langhter tikah mikip nih Khrih nih athisen i acawkmi hna unau rual an si ti kha an kan hngalh khawh lai i Pathian kha an thangtthat ve lai. Amen! Cucu nun in Thawngttha chim kan ti lengmang mi cu asi hnga! Amen! Siahcun kan nih cu Pathian fale kan si caah Khrih nih a kan chiahtami dawtnak taktak cu teh kan langhter cang maw? ti hi kan ruah cio caan asi cang. Cu dawtnak nih cun na innchungkhar tal lawmhnak le theihthiamnak tal a pe deuh maw? Na fale cungah teh na lung sau deuh in na dawtnak hna cu chim lawng si loin na tuahsernak in na langhter ve cang maw? Na nupi le na va, nu le pa, unau cungah cun teh chim lawng maw asi rih ko, dawtnak taktak in dah na langhter ve cang. Pathian nih a kan duhpiakmi le tinhpiakmi dawtnak hi kan kaa in thlunte le dawh tein kan chim bangin kan nun zong in ruahchannak zei hmanh ngei loin dawtnak taktak in kan unau asimi cungah kan tuah ve awk le kan langhter ve hrim awk asi ti hi asi. Amen! Ka dawtmi Khrih thisen cawkmi vialte unau hna Dawtnak tuin vawlei caan tawi te kan nunchung ah hin sullam ngei tein hmangtti hna usih tiah kan sawm tthan hna. Bawipa nih sunparnak co ko seh! Kan nih khamh cangmi cu Pathian thlaici kan chungah aum caah hin ilawm ko hna usih. Amen! Cu hleiah Pathian nih umpimi le kan tonmi thilkip theihpimi kan si mi nih hin kan hna kan ngamh sehlaw phasnnak um loin Bawipa thangtthat zungzal ko hna usih. Amen

HARNAK KHA ZUMHNAK IN TEINAK

HARNAK KHA ZUMHNAK IN TEINAK (Mat 15:28)

         Matthai  15 :28  Cucaah Jesuh nih cun, Nangmah cu zumhnak Thawng ngaingai a ngeimi na si. Na duhmi  cu kan tuahpiak ko lai, tiah ati.

       Matthai 15:21-28  ah kan zoh ah cun Zumhnak thawng angeimi kanaan minu kong atial, Afa nu kha thlarau lo nih an tuah caah Jesuh Khrih kha bawmh a hal.Asinain Khrih nih bawmh cu chim lo in akhamhnak cu miphungdang caah asi lo ti tu ati. khrih bia ruangah kanaan minu caah lungthatlo zong in aum kho men. Asinain minu nih cun  a kehrm ah abawk i, Bawipa ka bawmh ko tiah anawl peng, Asinain Jesuh nih fa le rawl cu uico pek phung asi lo ati tikah ,minu cu uico ati he aa lo i thinhun ngai ding asi ko nain, Cabuaitang i atiltawl cu uico zong nih an ei tawn ko tiah azumhnak alangter tikah Jesuh Khrih nih cun , Minu zumhnak thawng ngai angeimi na si , na duhmi cu tuahpiak na si cang 'ati.Cun afanu cu adam.              

        Nihin harnak kan tonmi hi nangle kei nih aho sinah dah kan chim kan phuan  kan hawi nu kan hawi pa sinah kan chim kan phuan mi nih akan damter lai maw? kanan minu hi miphun dang asi ko nain, Jesuh Khrih hi  zei zong vialte atuah kho tu pathian asi ti atheih, Caah lungdong lo te in a fanu caah bawmh ahal tiah ah damnak tling ahmuh , Nihin kan nunnak cio ah Pathian nih Zei vialte a tuah kho tu le Angei dihtu asi ti kan theih ,kan hal lo kanaan minu nih cun lungdong lo te in a fanu caah ahal tikah dam  ahmuh tiah kan hmuh , kan nih Pathian sinah thla kan cam tikah , aka bawmh te hnga maw. tibantuk in thla kan cam tikah dam nak tling kan hmuh kho lo, Cu caah kan nunnak cio ah nih  lungtak    te in thla kan cam ah cun kan biak mi kan pathian nih pek lo in akan um lai lo , zeibantuk har kan ton tikah kan nih laimi cu lungdong in kan pum rawknak lam kan kawl  nunnak nih acelh lo tiang in kan tuah tikah kan nunnak aliam tawn, zeibantuk har nak kan ton tikah ah pathian sinah thlacam nak in bawmh hal hna usih tiah kan sawmh hna. 

       Pathian bia kan i ruahmi kan dihlak Ramchung Ramleng ummi thluachuahnak kan pekpiak ko seh.

Lungrethei vansang au in kan um tik ahh

“Cucaah cun nan nunnak ding ca i nan herhmi rawl le ti kong ah le nan pum ca i nan herhmi hnipuan kong ah lungrethei awlokchong in va um hlah u, kan ti hna. A ngaingai ti ahcun, nunnak hi rawl nakin a biapi deuh lo maw? Cun pum zong hi hnipuan nakin a biapi deuh lo maw?” (Matthai 6:25)

Anxiety Disorders timi lungretheih tuk nak, hmailei kong a ra ding mi ruah i lungretheih tuk nak ti mi zawtnak hi Canada ram ah hin minung pa 10 ah pa 1 poh hi an tong ti si. A cheu khat cu kanmah laimi chung zong ah tampi kan tong lai tiah ka ruah, keimah pumpak zong ka tong leng mang. Mipi hmai i biachimh holhrel lai, silocun, zeitindah sianginn ka kai lai le, hoi ka dah tangka ka lak lai ti pawl zong ah khin a caancaan ahcun hi bantuk lungretheih vansang nak hi ka tong tawn. Aluancia mi kum hnih ah khan, Surrey i um mi Karen nu cu, hi bantuk lungretheihnak hi a tong ve, Fapa 3 ngei mi si, a pasal pa um ti lomi si, Canada an van phak tik ah, kum khat chung cu cozah nih a cawm hna, inn men ttha te in an pek khawh, ei awk an nei! Sihmanhsehlaw an phak nak kha kum khat a van tling deng mang, kumkhat a van tlin cu cozah nih hin a kan bawm ti lai lo le keimah le riantuan kho ding ka si lo, ka fale te le an hngakchia tuk fawn, zei riantuan ding le ka thei lo, zei in dah kan i cawm lai tiin, a lungretheih tuk ah amah le amah ai awk i, a thi L. Ngeihchia a va si dah. A tam u cu hi bantuk lungretheihnak hi thlarau lei he ai san deuh mi si rua tiah ka ruah. Taksa lei le pawngkam he ai san mi zong tam pi ve ko nain, Jesuh nih Mathai 6 chung i a kan cawnpiak mi hi cu Thlarau lei si. Mathai 6 chungah hin Jesuh nih “Lungrethei awlokchong in va um hlah u” tiah a cawnpiak hna. An lung fiang sual lai lo tiah, an lungretheih lo ding le an awlokchong lo ding thil pawl a chim rih hna; hnipuan fanh eih, rawl, nunnak ding kong ah le pumsa thil ri kong ah.

Jesuh nih hi ka zawn ahhin ruah setsai lo pi-in nan lungrethei hlah uh ti mi kong hi a cawnpiak colh hna lo, a cawnpiak hna hlan ah, vancung ah nan chaw va khong u ti mi kong a cawnpiak hmasa hna. Zeiruangah dah vancung ah nan chaw va kong uh a ti duh nak hna cu Mathai 6:21 ah khan hi tin a ti, “Zeicahtiah nan chaw a umnak ah nan lung zong a um ve lai” a ti hna. Chaw kan ti tik ah hin, kan thin lung nih a duh mi vial te hi kan chaw a si pet tawn. Kan thinlung kha vawlei thilri ahmaw kan chiah lai, Van lei thil ri ah dah ti a si tawn. Minung duhnak ahmaw kan chiah lai, Pathian duhnak ah? Kan thinlung kha hi vawlei cung ah kan chiah chung poh cu lungretheih vansannak kha kan tong peng lai i, Jesuh nih “lungrethei awlokchong in va um hlah u” ti mi cu, kan um kho bal lai lo, kan lungrethei peng ko lai, sihmanhsehlaw kan thinlung kha zungzal hmun mi Vanram lei ah kan chiah ahcun, hi vawlei cung thil cang mi kha lungretheih awk um ti lo i, kan zumhnak le kan i ruahchannak cu Bawipa kut ah kan chiah khi si ko.

Bawipa, ka lungrethei awlokchongnak vialte hi nangmah ah a zungzal in ka chiah kawh i, Nangmah ah hnangamnak tling ka ngeih khawhnak hnga, ka zeizong vialte hi nangmah sin pek in, nangmah cu a zungzal in ka Bawi le ka Khamhtu rak si zungzal ko!

HI (3) Thei Peng Hna U Sih !

“Tukforhnak nan cung i a tlungmi hi midang zong nih an in cio tawnmi an si ko. Pathian nih a biakamnak cu a zulh ko lai i nan in khawh leng tiangin tukforhnak cu nan cungah a tlunter lai lo. Tukforhnak nan in tikah in khawhnak thazang an pek hna lai i chuah khawhnak lam zong an serpiak hna lai.” (1 Korin 10:13-14)

Pathian fale zumtu hna nih hin kan ton pengmi pa thum a um, cu hna cu a zungzal thei peng hna usih tiah kan sawm hna. Pakhatnak cu kan duh zong duh lo zong ah ni fatin kan ton peng. Cucu zeidah a si ti ahcun sualnak ruang ah chiatserh a si cang mi vawlei i kan um hi a si. Hi vawlei cu sualnak ruangah chiatserh a si tik ah muihnak in a khat i, thil ttha hi a chuah pi kho lo, cu tik ah a chung i ummi minung hna hi kan umnak hmun kip ah tukforhnak kan tong peng ko. Cucaah pakhatnak ah hi chiatserh cia mi vawlei ah hin khua ka sa i, tukforhnak le harsatnak a phunphun ka tong peng ko lai ti hi thei peng hna usih tiah kan sawm hna.

Pahnihnak ah Pathian fa kan si kan ti ko nain, hi chiatserh ciami vawlei nih a chuah pi mi sualnak le tukforh harsatnak hna hi kanmah thazaang in kan do kho hrimhrim loh. Kanmah thazaang in zei taktak hmanh kan tuah khawh mi a um lo ti hi i hngal hna usih law, a zungzal in thla cam ko hna usih. Nun thianhlimnak caah siseh, tukforhnak kan hngalh peng khawhnak hng fimnak caah siseh, ka duh zong duh lo zong ah kan ton hnga dingmi kan ral kan doh khawhnak hnga Cunglei Pathian sin ah thazaang tthawnnak hal in thlacam peng ko hna usih. Hi chiatserh ciami kan umnak vawlei i kan tonmi ral hna hi lenglei lawng in si lo in, chunglei hrimhrim zong in a doh peng caah, Pathian sin ah bawmhnak le himnak kan hal zungzal peng awk a si ti hi hngal peng hna usih tiah kan sawm hna.

Pathumnak ah, hi chiatserh cia mi vawlei nih a chuahpi mi harsatnak le tukforhnak phun zakip chung hin nang le kei cu Pathian fa sinak kha pek kan si lawng si loin, Pathian hrimhrim ah khan Amah ah i din ding in sawm kan si. Tukforhnak le harsatnak phun zakip chung khan zeitik hmanh ah kanmah lawng kar hlan le umter kan si bal loh. Kan ton cuahmah mi harsatnak le tukforhnak chung in fimank, himnak le thazaang hrimhrim kha Amah nih a kan pek. Hi chiatser cia mi vawlei ah kan um, kanmah thazaang in hi vawlei hi kan tei kho loh, sihmanhsehlaw Amah hrimhrim nih khan a tthawnnak, a fimnak, a vel, a sunparnak he khan “kan um pi zungzal hna lai” a ti. Zefaniah nih a ngan 3:7 ah, “Bawipa na Pathian cu, nangmah kha him tein umter awkah na chungah ralkap bantukin a um ko; Na cungah a lung aa lawm lai i a tha a nuam lai; A dawtnak cu an humhter tthan lai; Hlanlio bantuk khan na cungah lunglawmhnak au thawng he aa lawm lai.” a ti.

Pathian Hman mi Pastor Chris Rian Tuannak

https://www.youtube.com/watch?v=DOOH4nsvSk4

Pathian thil ti khawhnak zei tluk in dah a thawn?
Rak zoh ve hrim hmanh ! Na nunnak ah Thiang thlarau nih rian a tuan hrim hrim lai.

Bawi Khrih Ralkap

https://www.youtube.com/watch?v=Tn42iO7kwx8

Hi Blog aka petu Bawipa na sin ah lung lawmhnak tampi ka ngei. Na sun parnak caah si ko seh! Hi Blog ah aka lengtu zumtu nan dih lak cung ah Bawipa nih a thar in thlua chuahnak in pe ko hna seh ! Amen.